Brenn i tide – det kan bli for seint å svi

Det er gledeleg nok truleg fleire og fleire lyngheier som er i god hevd langs med kysten, men problemet er at resten av dei forfell stadig meir, og totalen vert soleis negativt. Om du er ein av dei som fortsatt ikkje har kome igong, bør du lese vidare.

Tapet av denne naturtypa skjer i rekordfart. Løysinga er kombinasjonen av brenning og beiting. Men sjølv om det blir prata om viktigheita av å brenne lyng, sit dei fleste som kan gjere noko på gjerdet. Det er kanskje ikkje rart. Å sette fyr på store områder med brennbart materiale, gjerne utan erfaring eller kompetanse, er ikkje utan risiko. Ein tenkjer over alt som kan gå gale. Og det er no viktig det, men tenkjer ein på at det er minst like mykje som kan gå gale om ein ikkje brenn?

Gammal lyng: den til høgre for midten er daud, og vil snart berre stå att som stilk, slik som til venstre for midten

Ei gammal og forfalla lynghei er svært sårbar. Både for tørke, frost, skadedyr, villbrann og ikkje minst utarming. Med eit meir ekstremt klima, er viktigheita av lyngbrenning endå viktigare. Ei frisk og frodig lynghei toler det meste. Den er også langt mindre brannfarleg enn ei gammal hei med høg og tett lyng, der mange av plantene er tørkeskada eller døyande. Dette er kjent materie for mange, men visste du at det for kan bli for seint å svi? Dette er eit problemstilling ein står ovanfor i områder der ein beiter utan å brenne. Røsslyngen, som ofte er i dårleg stand etter årevis utan beiting eller brenning, vil etter nokre år med beiting ofte stå igjen med mykje stilk og lite anna, gjerne med eit tett moselag i botnen. Når lyngen har kome til dette stadiet, er det nesten uråd å brenne, då det er for lite brennbart materiale til å få opp temperaturen til å brenne stilk og kanskje aller viktigast, moselaget som hindrar nyskota å sleppe igjennom. Når det har kome so langt, kan det vere at beitet må kvile, kanskje i fleire år. Det seier seg sjølv at å kome i denne situasjonen er dårleg for både kystlyngheia, men også deg som har dyr der.

Nyspiring etter brenning på Uksnøya

Ei frodig lynghei er ein føresetnad for god utedrift. Lave lammevekter og lammetal kan ofte skuldast lyngheier i dårleg hevd. Då er det lurt å kome i gong før det er for seint. Start planlegginga i dag. Kontakt andre med erfaring rundt deg, og få hjelp til planlegging og gjennomføring. Norsk Villsaulag har lyngbrenning som eit viktig satsingsområde, og har fleire stader arrangert kurs med både teoretisk og praktisk innhald. Lyngbrenning er spennandes og sosialt, men framfor alt eit kjempeviktig tiltak for å sikre gode beiter. Det er også råd å samarbeide med lokalt brannvesen. Fleire stader er det opna for at SMIL-midlar kan nyttast til å lønne brannvesenet, slik at dei kan bidra.

Mons Kvamme i Lyngheisenteret har skreve mykje om lyngbrenning. Ta gjerne eit google-søk. Ta gjerne ein kik på kva vi har gjort på Uksnøya. Klikk her for å lese.

Og hugs, brenn i tide – det kan bli for seint å svi! Lukke til!