Røsslyngeufori

Berebjelken i kystlyngheiene er røsslyngen. Like vakker som den er audmjuk. 

I dag forfell stadig fleire av desse vakre lyngheiene og naturen tek tilbake det som ein gong var dekt av skog. Det høyres kanskje ikkje so gale ut, men desse lyngheiene er viktige område for ei rekkje fugle- og dyreartar, og ein naturtype som har halde liv i landbruket langs kysten i fleire tusen år. Då er det kanskje ikkje rart at det frå fleire hald vert ropt varsku når stadig fleire lyngheier forsvinn.

Gamal røsslyng vert grov og grå - Her trengst det brenning!

Når ein ikkje held lyngheiane i hevd ved hjelp av flammar og beiting, helst i kombinasjon, forfell dei. Lyngen vert grov, vissen og lettare angripen av skadedyr som lyngbille. Næringsverdien fell, og dyra viser mindre interesse i den, slik at det heile vert enno verre. I tillegg får tre, einer og kratt etablere seg, og etterkvart ta over landskapet. Då er det berre ein ting som gjeld; lyngbrenning! Som dei fleste som har vore innom sida før har sett, har vi over fleire år dreve aktivt med lyngbrenning på Uksnøya. Gjennom bruk av eld, skal vi få tilbake glansen i dei gamle lyngheiane heilt der ute i havgapet.

I år har det vore veldig mykje fokus på lyngheiene. Mellom anna har Mattilsynet sendt ut melding til villsaubøndene om tilstanden i lyngheiane og kor viktig det er at ein gjer skikkelege vurderingar i år. Den lange tørkeperioda i vinter som var, gjorde at mykje lyng rundt om er daud og har vorte brun. Enkelte stader er so mykje som 50 % av lyngen daud. Plantane døydde av kombinasjonen tørke og frost over uvanleg lang tid. Mange stadar gjer dette at dyra kan gå ein hard vinter i møte. Dette gjeld også hjort og andre dyr som finn næring i skog og hei. Dei stadane der sommarbeita har vore dårlege grunna tørka, vert situasjonen ekstra kritisk. For villsaubøndane gjeld det difor å gjere ekstra nøye vurderingar av tilstanden på lyngbeita. Desse skal utgjere ein stor del av kosten til dyra gjennom vinteren. Om lyngbeita er brunsvidde, må ein vurdere haldet på dyra ekstra nøye, og ein må vurdere å gå ned i talet på dyr for å tilpasse flokken til næringsgrunnlaget. I tillegg må ein syte for at naudfôrlageret er stort nok.

For vår del har det heldigvis gått fint, og den flotte sommaren har gjort at røsslyngspirane som tidlegare har vore små av vekst har skote fart. I samband med sauesankinga tok eg meg tid til å ta ein del bilete rundt om i beita, noko du kan lese meir om i "Historia om Endre".

På avstand er det ikkje so godt å sjå kva det grøne som kjem opp av den brente torva er.

Men når ein kjem nærare ser ein at det er røsslyng!

Nyskota av røsslyng er mykje betre mat for villsauane - og ei pryd for auga!

Rundt trakka har røsslyngen kome ekstra langt, kanskje grunna gjødsling?

Det er tydeleg å sjå at i områda som ligg nærast "primærområdet" til dyra, er veksten lavast, då som ein konsekvens av beitetrykket. Villsauane elskar nyskota, men det er berre bra, for då treng ein ikkje å brenne like ofte for å halde lyngheiene friske og frodige. I dei områda der dyra ikkje kjem til, var det områder der fleirtalet av dei 1,5 år gamle plantene var 10-15 cm lange, noko som er langt betre vekst enn vi har sett tidlegare år. Det skuldast nok i stor grad den flotte våren og sommaren vi har bak oss.

Eg må seie at eg glader meg til alle nyskota kjem litt opp i høgde, og dei grøne og flotte heiene står i full bløming om nokon år! Det gjer nok sauane også!

For å lese meir om lyngbrenning på Uksnøya, klikk her.